5. สเหตุกธรรม อาศัยอเหตุกธรรม เกิดขึ้น เพราะ
สหชาตปัจจัย
ปัจจัยเหล่านี้ พึงกระทำเป็น 5 วาระ เหมือนกับเหตุปัจจัย ไม่มีแตก
ต่างกัน.

7. อัญญมัญญปัจจัย

[44] 1. สเหตุกธรรม อาศัยสเหตุกธรรม เกิดขึ้น เพราะ
อัญญมัญญปัจจัย
คือ ขันธ์ 3 อาศัยขันธ์ 1 ที่เป็นสเหตุกธรรม ฯลฯ.
ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ
2. อเหตุกธรรม อาศัยสเหตุกธรรม เกิดขึ้น เพราะ
อัญญมัญญปัจจัย
คือ โมหะ ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ อาศัย
ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ.
ในปฏิสนธิขณะ หทยวัตถุ อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสเหตุกธรรม.
3. สเหตุกธรรม และอเหตุกธรรม อาศัยสเหตุกธรรม
เกิดขึ้น เพราะอัญญมัญญปัจจัย
คือ ขันธ์ 3 และโมหะ อาศัยขันธ์ 1 ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา ที่
สหรคตด้วยอุทธัจจะ ฯลฯ ขันธ์ 2 อาศัยขันธ์ 2.

ในปฏิสนธิขณะ ขันธ์ 3 และหทยวัตถุ อาศัยขันธ์ 1 ที่เป็นสเหตุก-
ธรรม ฯลฯ ขันธ์ 2 อาศัยขันธ์ 2.
4. อเหตุกธรรม อาศัยอเหตุกธรรม เกิดขึ้น เพราะ
อัญญมัญญปัจจัย
คือ ขันธ์ 3 อาศัยขันธ์ 1 ที่เป็นอเหตุกธรรม ฯลฯ ขันธ์ 2 อาศัย
ขันธ์ 2.
ในปฏิสนธิขณะ ขันธ์ 3 และหทยวัตถุ อาศัยขันธ์ 1 ที่เป็นอเหตุก-
ธรรม ฯลฯ ขันธ์ 2 อาศัยขันธ์ ฯลฯ.
ตลอดถึงอสัญญสัตว์.
5. สเหตุกธรรม อาศัยอเหตุกธรรม เกิดขึ้น เพราะ
อัญญมัญญปัจจัย
คือ สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย อาศัยโมหะ ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา ที่
สหรคตด้วยอุทธัจจะ.
ในปฏิสนธิขณะ ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสเหตุกธรรม อาศัยหทยวัตถุ.
6. สเหตุกธรรม อาศัยสเหตุกธรรม และอเหตุกธรรม
เกิดขึ้น เพราะอัญญมัญญปัจจัย
คือ ขันธ์ 3 อาศัยขันธ์ 1 ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา ที่สหรคตด้วย
อุทธัจจะ และโมหะ ฯลฯ ขันธ์ 2 อาศัยขันธ์ 2.
ในปฏิสนธิขณะ ขันธ์ 3 อาศัยขันธ์ 1 ที่เป็นสเหตุกธรรม และหทัย-
วัตถุ ฯลฯ ขันธ์ 2 อาศัยขันธ์ 2.

8. นิสสยปัจจัย ฯลฯ 23. อวิคตปัจจัย

[45] สเหตุธรรม อาศัยสเหตุกธรรม เกิดขึ้น เพราะ
นิสสยปัจจัย
ฯลฯ เพราะอุปนิสสยปัจจัย
ฯลฯ เพราะปุเรชาตปัจจัย
ฯลฯ เพราะอาเสวนปัจจัย
ฯลฯ เพราะกัมมปัจจัย
ฯลฯ เพราะวิปากปัจจัย
ฯลฯ เพราะอาหารปัจจัย
ฯลฯ เพราะอินทริยปัจจัย
ฯลฯ เพราะฌานปัจจัย
ฯลฯ เพราะมัคคปัจจัย
ฌานปัจจัยก็ดี มัคคปัจจัยก็ดี เหมือนกับสหชาตปัจจัย พาหิรรูป มหา-
ภูตรูป ไม่มี.
ฯลฯ เพราะสัมปยุตตปัจจัย
ฯลฯ เพราะวิปปยุตตปัจจัย
ฯลฯ เพราะอัตถิปัจจัย
ฯลฯ เพราะนัตถิปัจจัย
ฯลฯ เพราะวิคตปัจจัย
ฯลฯ เพราะอวิคตปัจจัย